فرسودگی شغلی یکی از معضلات جدی در محیط‌های کاری است که بر سلامت جسمی و روانی افراد تأثیر می‌گذارد. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که فرسودگی شغلی نه تنها بهره‌وری را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند افسردگی و اختلالات خواب شود. در این مقاله، به بررسی هشت مرحله فرسودگی شغلی و پژوهش‌های مرتبط با آن می‌پردازیم.
مرحله ۱: اشتیاق اولیه در این مرحله، فرد با انگیزه بالا و انرژی فراوان وارد محیط کار می‌شود. احساس رضایت از شغل و تمایل به یادگیری ویژگی‌های بارز این مرحله است.
مرحله ۲: افزایش تلاش فرد تلاش زیادی برای اثبات خود انجام می‌دهد، ساعات کاری بیشتری را اختصاص می‌دهد و احساس رضایت بیشتری دارد. با این حال، فشار کاری به تدریج افزایش می‌یابد.
مرحله ۳: نادیده گرفتن نیازهای فردی در این مرحله، فرد نیازهای شخصی مانند استراحت، تغذیه سالم و روابط اجتماعی را نادیده می‌گیرد و تمام تمرکز خود را روی کار می‌گذارد.
مرحله ۴: تعارض و بی‌نظمی خستگی مفرط و احساس ناتوانی در حفظ تعادل بین زندگی شخصی و حرفه‌ای آغاز می‌شود. استرس افزایش می‌یابد و اولین نشانه‌های ناامیدی ظاهر می‌شود.
مرحله ۵: تغییر ارزش‌ها در این مرحله، ارزش‌های فرد تغییر کرده و انگیزه‌های شخصی کاهش می‌یابد. لذت بردن از کار و حتی موفقیت‌ها سخت‌تر می‌شود.
مرحله ۶: انزوا و کاهش عملکرد فرد از همکاران فاصله می‌گیرد، بهره‌وری کاهش می‌یابد و احساس خستگی دائمی جایگزین شور و اشتیاق اولیه می‌شود.
مرحله ۷: علائم جسمی و روانی مشکلات جسمی مانند سردرد، مشکلات گوارشی و بی‌خوابی آشکار می‌شوند. همچنین، علائم روانی مانند اضطراب و افسردگی شدت می‌یابد.
مرحله ۸: فرسودگی کامل در این مرحله، فرد به شدت بی‌انگیزه و ناامید شده و ممکن است نیاز به مداخله حرفه‌ای داشته باشد. در این وضعیت، ادامه کار ممکن است غیرممکن شود.
مطالعات مرتبط مطالعات متعددی روی فرسودگی شغلی انجام شده است. به عنوان مثال، تحقیق ماسلاچ و همکاران (۱۹۸۱) نشان می‌دهد که فرسودگی شغلی از سه بعد خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و کاهش عملکرد شخصی تشکیل شده است. همچنین، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ نشان داد که حمایت اجتماعی و تعادل کار-زندگی می‌تواند تأثیرات منفی فرسودگی را کاهش دهد.
راهکارهای کاهش فرسودگی شغلی فرسودگی شغلی یک فرآیند تدریجی است که از اشتیاق اولیه شروع شده و در صورت عدم مدیریت مناسب، به مراحل بحرانی می‌رسد. آگاهی از این مراحل و استفاده از راهکارهای مناسب، مانند مدیریت استرس، استراحت کافی و حمایت اجتماعی، می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش فرسودگی شغلی، مطالعه و یادگیری مداوم است. مطالعه می‌تواند به عنوان یک راهکار مفید برای کاهش استرس، افزایش انگیزه و تقویت مهارت‌های فردی مورد استفاده قرار گیرد. تحقیقات نشان داده‌اند که خواندن کتاب‌های مرتبط با توسعه فردی، روانشناسی مثبت و مدیریت استرس می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند. همچنین، مطالعه مطالب الهام‌بخش و آموزشی می‌تواند تمرکز ذهنی را افزایش داده و حس پیشرفت را در فرد تقویت کند. ایجاد یک برنامه منظم برای مطالعه و ترکیب آن با فعالیت‌های روزانه می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش اثرات منفی فرسودگی شغلی کمک کند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تمرکز بر سلامت روان و ایجاد تعادل بین کار و زندگی می‌تواند نقش مؤثری در کاهش فرسودگی شغلی داشته باشد.
