برخی از افراد میخواهند نامی ماندگار از آنها در طول تاریخ باقی بماند به همین جهت علاقه دارند کتاب نگارش کنند، یا پایان نامه و دست نوشته های خود را به کتاب تبدیل نمایند. در این مقاله مراحل چاپ و نشر کتاب را شرح می دهیم تا بتوانید با این مراحل آشنا شوید.
نگارش کتاب
اولین مرحله نگارش و تایپ دست‌نوشته‌های کتاب است. این مرحله برای انواع کتاب‌ها یکسان نیست و بسته به نوع کتاب متغیر می باشد.
انتخاب عنوان
یکی از مهم ترین مراحل چاپ کتاب عنوان کتاب است که بیشتر نویسنده ها به آن دقت زیادی نمی کنند . نویسندگان باید در انتخاب عنوان کتاب دقت زیادی کنند تا خوانندگان با دیدن عنوان متوجه شوند که موضوع کتاب چیست، بهتر است عنوان کتاب زیاد طولانی نباشد .عنوان کتاب باید طوری انتخاب شود که زمانی که خواننده در کتاب فروشی آن را می بیند برای خرید ترغیب شود و نگاهی به آن بیاندازد .
پیداکردن ناشر مناسب
اگر فکر می‌کنید کتاب شما مخاطبان زیادی پیدا می‌کند، دنبال ناشر سرمایه‌گذار باشید. درصورتی‌که انتشارات خاصی از کتابتان خوشش بیاید، هزینه‌های طراحی، چاپ و توزیع کتاب را پرداخت می‌کند. روند کار هر ناشر متفاوت است. برای مثال، برخی ناشران از شما میخواهند کل کتاب را برای‌شان ارسال کنید و برخی دیگر یک چهارم از کتاب و دست نوشته شما را از شما میخواهند. بنابراین، پیش از هر اقدامی، باید با ناشر مورد نظرتان گفتگو کنید و شرایط قرارداد را بشناسید.
ارائه فایل کتاب به ناشر
بعد از تایپ و ارائه یک فایل ورد یا پی‌دی‌اف، نوبت بررسی مطالب کتاب است. متخصص ها و مشاورها در انتشارات‌های مختلف محتوای کتاب شما را بررسی می‌کنند و بعد از تایید با شما تماس می‌گیرند. در نهایت، مدارک چاپ و قرارداد کتاب برای شما ارسال می‌شود.
بستن قرارداد
قبل از تنظیم قرارداد اصلی، انتشارات به شما یک پیش‌قرارداد می‌دهد. بعد از تایید پیش‌قرارداد، قرارداد نهایی ارسال می‌شود. هنگام تنظیم قرارداد به امتیازات کتاب توجه کنید. در قرارداد بین نویسنده و ناشر، وظایف شما و ناشر مشخص می‌شود.
انواع قرارداد با انتشارات
به‌طور کلی سه روش برای بستن قرارداد با ناشر وجود دارد. در روش اول، ناشر سرمایه‌گذار است و هزینه مراحل چاپ کتاب را به عهده می‌گیرد. در این حالت، حق‌الزحمه، سود فروش و زمان‌بندی چاپ مشخص می‌شود. در روش دوم، سرمایه‌گذار خودتان هستید و تمام هزینه‌های چاپ را پرداخت می‌کنید. در این حالت، نام شما به عنوان ناشر و مولف در شناسنامه کتاب قرار می‌گیرد و بخشی از بهای پشت جلد هم به انتشارات تعلق می‌گیرد.
در حالت سوم، ناشر و مولف با یکدیگر همکاری می‌کنند و هزینه‌های چاپ، بازاریابی و توزیع را به‌صورت مشترک پرداخت می‌کنند. اگر می‌خواهید از این روش استفاده کنید، بهتر است بدانید که درصدی از فروش کتاب برای شما است.
آماده‌سازی فایل اولیه کتاب
در اولین مرحله آماده‌سازی فایل کتاب، تمام نوشته‌های شما در فایلی منظم قرار می‌گیرند و حاشیه‌بندی در قالب کتاب انجام می‌شود. در همین مرحله، متن را بازخوانی کنید و قطع مناسب کتاب را نیز انتخاب کنید.
دریافت شابک
هر کتابی با شماره شابک یا شماره استاندارد بین‌المللی کتاب مشخص می‌شود. با شابک، کتاب به نام شما از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز می‌گیرد. دریافت شابک به‌عهده انتشارات است.
ویراستاری کتاب
قبل از چاپ نهایی، ویراستاری عمومی کتاب انجام می‌شود و ویراستار نکته‌هایی مثل نویسه‌ها، دستور خط، نشانه‌گذاری و زبان معیار را بررسی می‌کند. مرحله ویراستاری تخصصی به‌عهده انتشارات و ویراستاران است.
بازخوانی کتاب
بعد از ویراستاری فنی و زبانی، نوبت بازخوانی است. متن ویراستاری‌شده برای شما ارسال می‌شود تا محتوای کتاب را بازنگری کنید. اگر می‌خواهید متن کتاب را تغییر دهید یا آن را بهتر کنید، می‌توانید این کار را در مرحله بازخوانی انجام دهید.
تکمیل شناسنامه کتاب
شناسنامه کتاب حاوی اطلاعاتی مثل شابک، نام ویراستار، نام مدیر مسئول نشر، قیمت فروش، نوبت چاپ، شماره چاپ، مشخصات انتشارات، نام طراح، نام صفحه‌آرا، آدرس و شماره تماس مرکزهای پخش و راه‌های ارتباطی با نویسنده و ناشر است.
صفحه‌آرایی کتاب
بعد از مراحل اولیه، نوبت صفحه‌آرایی و آماده‌سازی کتاب است. هرچقدر صفحه‌آرایی و طراحی کتاب بهتر باشد، شانس موفقیت کتاب شما بیشتر می‌شود.
طراحی جلد کتاب
این مرحله نیز بسیار مهم است که در این مرحله مولف و طراح انتشارات با هم تبادل نظر می کنند. هم چنین مولف باید در چند خط کتاب را در پشت جلد به خوانندگان معرفی کند .در مورد جلد کتاب حتما با ناشر و یا طراح مشورت کنید زیرا جلد کتاب مهم ترین قسمت آن است.
برای چاپ کتاب به چه مجوزهایی احتیاج دارید؟
اول از همه باید کتابتان را در سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور ثبت کنید. با ثبت‌نام در سامانه کتابخانه ملی، به کتاب شما مجوز فیپا تعلق می‌گیرد. ناشر مجوز فیپا را در شناسنامه کتاب ثبت می‌کند و فایل نهایی کتاب را برای سامانه وزارت فرهنگ و ارشاد می‌فرستد. وزارت ارشاد کتاب را از نظر ممیزی بررسی می‌کند و مجوز قبل از چاپ را می‌دهد. در صورتی‌که وزارت ارشاد ابلاغیه یا اصلاحیه‌ای ارسال نکند، مجوز چاپ کتاب صادر می‌شود.
چاپ و صحافی کتاب
آخرین مرحله ارسال کتاب به چاپخانه است. برای چاپ می‌توانید بین گزینه‌های چاپ دیجیتال برای تیراژ زیر 200 جلد و چاپ افست برای تیراژ بالای 1000 جلد انتخاب کنید.
تهیه ی فیلم و زینک متن
کتابی که به صورت دیجیتالی چاپ می شود به زینک نیازی ندارد اما کتابی که به صورت افست چاپ می شود باید از متن و جلد کتاب زینک تهیه شود .
چاپ متن و جلد کتاب
بعد از این که زینک تهیه شد کتاب برای چاپ به چاپخانه ارسال می شود ، صفحات کتاب و تیراژ در شناسنامه ی کتاب نوشته شده و بعد از مجوز دیگر نمی توان آن را تغییر داد.
انتخاب سلفون و یووی
در این مرحله برای این که روی جلد کتاب خطی نیفتد و سالم بماند یک سلفون یا مواد شیمیایی به صورت مات یا براق روی جلد بکشند .
صحافی کتاب
این مرحله که مرحله ی پایانی آماده سازی کتاب است ، متن کتاب توسط چسب سرد یا گرم به جلد کتاب چسبانده می شود.
اعلام وصول
بعد از این که کتاب چاپ شد باید ناشر به ازای هر 1000 جلد ، 2 نسخه از آن را به ارشاد ببرد تا اعلام وصول دریافت کند . بعد از دریافت اعلام وصول مراحل چاپ کتاب تمام می شود .
اگر کتابی اعلام وصول نداشته باشد یعنی هیچ ارزشی ندارد زیرا در کتابخانه ی ملی ثبت نشده است.
